Mijn relatie met de spiraal en haar symboliek
Zonder iets te beseffen van de symboliek van bijvoorbeeld driehoek en spiraal fascineerden vanaf mijn jongste jaren levensvragen zoals: “Waarom ben ik hier op aarde. Waarom leef ik? Wat is de zin van alles?” mij mateloos. Mijn enigszins protestant christelijke (Nederlands Hervormd) opvoeding met bijbehorende zondagsschool hielp niet echt mee aan mijn geestelijke ontwikkeling. In tegendeel het riep alleen maar weerstand op. Wat wel meehielp was mijn leeshonger en dorst naar kennis door elk boek onder handbereik te lezen. Van Prisma pockets over het paard van Troje en andere Griekse mythen tot aan het letterlijk lezen van de encyclopedie.
Onbewust aanwezig
In mijn vrije fotografisch werk rond mijn achttiende en later rond mijn dertigste fotografeerde ik alledaagse situaties op straat, onbewust gevoed vanuit mijn innerlijk: een ketting die aan de spijlen van een hek was achtergebleven als getuige van de fietsdiefstal die plaatsvond. Of ik monteerde meerdere beelden in een collage: een bos sleutels die in een cirkel onder kabbelend water lag, een zelfportret tussen twee Mariabeelden.
De vicieuze cirkel
De eerste en een nogal voor de hand liggende symbolische boodschap kwam in de vorm van de cirkel, onbewust al aanwezig in de eerdergenoemde fotomontage met de bos sleutels.
Mijn steeds herhalende patronen van terugvallen in alcohol en pillen vanaf 1993 klopten volledig met het beeld van de vicieuze cirkel (Dikke van Dale: gang van zaken waardoor je telkens terugkeert tot de situatie die je wilde verlaten). Zie figuur 1 hoe ik dat uiteindelijke visueel vertaalde.
De geheime code
De eerste jaren van mijn definitieve nuchterheid na mijn bevrijding van alcohol en pillen - zo rond mijn vierenveertigste - begreep ik meer en beter hoe mijn leven tot dusver verliep. Ik herkende de symboliek verborgen in clichés en leerde deze te herkennen in de circulaire patronen {figuur 2} waarbinnen mijn levensverhaal zich afspeelde. En uiteindelijk begreep ik de geheime code verborgen in beelden die mij telkens raakten.
De spiraal
Een beeld in bijzonder kwam ik in mijn werk als vormgever voortdurend tegen (omdat ik het principe van de gulden snede vaak toepaste in typografische vormgeving van boeken en brochures): de spiraal.
Toen ik de symbolische waarde van dat beeld voor mij persoonlijk begon te begrijpen ( = voelen en ervaren) vroeg ik mij af waarom ik dat niet eerder “zag”. Zo simpel als de oplossing achteraf bleek …
Tijdens groepssessies gedurende mijn opleiding aan de Sociale Academie, later AA en tijdens mijn zes maanden therapie in de afkickkliniek en daarna nog meer tijdens kloosterretraites begon ik uiteindelijk in te zien welke processen zich in patronen herhaalden. En vooral hoe ik daar onbewust op reageerde.
Was mijn leven tot dusver voornamelijk dus reactief geweest met af en toe een een klein stapje vooruit begon ik vanuit die zich ontwikkelende bewustwording én erkenning daarvan (!) “bijzondere wijsheid te ervaren” hoe ik mijn ‘stuurloze levensboot onderhevig aan de wisselende omstandigheden van de oceaan’ op koers kon krijgen.
Bewustwording
Dankzij mijn nuchtere brein begon ik eerder opgedane kennis vanuit het Universele Soefisme - zoals dat door Inayat Khan naar het westen werd gebracht in de vorm van lezingen en boeken - en het werk van natuurkundige Fritjoff Capra verwoordt in de Tao van Fysica (1975) te begrijpen en te combineren.
En dat resulteerde in mijn inzicht dat ik niet alleen in een vicieuze cirkel bleef ronddraaien maar – heel pijnlijk – dat ik telkens op een lager niveau uitkwam als ik zou blijven leven zoals ik deed.
De vicieuze cirkel is een circulair niveau binnen een spiraalvormige beweging omhoog of omlaag. En dat er slechts een punt is waarop je een kwantumsprong in je ontwikkeling kunt maken van de ene naar de andere toestand. En dat is een keuze ( Lees ook mijn blog 'Afkicken is een keuze').
Dat inzicht brak door dankzij de combinatie van meerdere symbolen: de cirkel en de spiraal. Op dat moment begon de kracht van de spiraal zich te manifesteren in mijn leven.
Naar de filistijnen of leven?
En met dat inzicht begreep ik en voelde ik tot in de haarvaten van mijn zenuwstelsel - dat ik met herhalen van steeds het zelfde oude gedrag geen meter vooruitgang in mijn persoonlijke ontwikkeling zou boeken. Ik was onontkoombaar gedoemd op enig moment opnieuw terug te vallen in alcohol- en oxazepam-misbruik om in een soort balans te blijven. Behalve als ik bereid was op dat ene punt in de cirkel de sprong omhoog te wagen. Weliswaar in het onbekende maar de enige manier om mij te bevrijden uit een destructief niveau. {figuur 3}.
Individuatieproces dr. Carl Jung
Dankzij de - in eerste instantie onbewuste - relatie die ik aanging met symbolen leerde ik vastgeroeste dodelijke patronen te doorbreken. En ik leerde dat ik op een hoger niveau in een nieuw patroon mij verder kon ontwikkelen. Een groeiproces. Zoals dr. Carl Gustav Jung dat verwoordt in het begrip individuatie. Een levenslang proces waar ons onbewuste voortdurend naar op zoek is: heelwording en worden wie je in essentie bent.
Met dank aan dat inzicht begreep ik dat als je werkelijk wil veranderen je slechts een keuze in een bewust moment hoeft te maken. En zo wist ik mijn leven vanuit de negatieve spiraal omlaag om te buigen naar een positieve spiraal omhoog.
En hoe sta jij ervoor?
En welke beelden spreken jou aan?
En zo ja, begrijp je de betekenis ervan?
Kun je die betekenis koppelen aan processen en patronen binnen jouw leven?
Wil je leren "hoe het werkt?" Misschien is dan mijn retraite De Heldenreis iets voor jou.
Retraite de Heldenreis leert je relaties met symbolen aan te gaan
In mijn retraite de Heldenreis komende meivakantie 2023 op Ikaria leer je relaties te leggen met symbolen en de betekenis daarvan voor je leven te herkennen.
Klik hier voor meer informatie over retraites.
